چند مسئله در مورد کسانی که توانایی روزه گرفتن ندارند
در رساله ها مسائل زیادی در مورد کسانی که توان روزه بودن را ندارند مطرح شده که احکام متفاوتی هم دارند، اما شاید بهتر باشد دسته بندی را به شکل بهتری مطرح کرد.
به صورت کلی افرادی نمیتوانند روزه داری را تحمل کنند سه دسته اند:
1️⃣ کسی که بیمار است یا سالم است ولی روزه برای او ضرر قابل توجه جسمی دارد یا موجب بیماری برای او میشود.
واضح است که روزه بر چنین شخصی واجب نیست و میبایست بعد از ماه مبارک که توانایی پیدا کرد قضا کند.
اما چند نکته:
الف: این شخص لازم نیست یقین یا اطمینان پیدا کند که مثلا بیمار میشود یا بیماریش تشدید میشود، بلکه اگر احتمالی بدهد که عقلا میپذیرند میتواند روزه نگیرد، بلکه اگر روزه موجب ضرری برای جسم او بشود که حرام است – مثلا نقص عضو پیدا کند – در این صورت روزه حرام هم میشود.
ب: در همه این حالات ملاک این است که خود مکلف به این نتیجه برسد و صرفا با حرف دکتر – اگر مثلا به آن اعتقادی نداشته باشد – نمیتواند حکم به ضرر داشتن یا نداشتن روزه بکند، بله اگر با حرف دکتر به ضرر داشتن یا نداشتن اطمینان پیدا کند باید بر اساس حرف دکتر عمل کند.
ج: اگر شخص فکر کند روزه برای او ضرر دارد و باز هم روزه بگیرد، روزه اش باطل است، مگر اینکه بعداً معلوم شود که روزه برای وی ضرر نداشته و هنگام روزه واقعا قصد قربت کرده باشد، نه اینکه مثلا بگوید “حتی اگر حکم شرعی نگرفتن روزه باشد باز هم من روزه میگیرم”.
2️⃣ کسانی که بیماری ندارند، و فقط بخاطر ضعف جسمی، طاقت تحمل تشنگی یا گرسنگی را ندارد. این افراد دو دسته میشوند که حکم متفاوتی دارند:
الف: پیرمرد یا پیرزنی که صرفا بخاطر ضعف کهنسالی توان ندارد یا روزه برای او مشقت غیر قابل تحملی دارد. و همچنین کسی که بیماری ای دارد که موجب عطش میشود.
در مورد این دو گروه بعدا قضا کردن هم لازم نیست حتی اگر توانایی روزه در ماه های سرد سال مثلا داشته باشند، هرچند در صورت که بعدا توان داشته باشند مستحب است قضا کنند.
البته اگر بخاطر مشقت روزه از آنها ساقط شده باشد، میبایست به ازای هر روز روزه، یک مُد طعام (گندم و جو و مانند اینها) به فقیر بدهند، ولی اگر هیچ توانایی ندارند همین فدیه هم ساقط میشود.
ب: بچه هایی که تازه به سن تکلیف رسیده اند خصوصا دختر بچه ها.
در این موارد اگر روزه گرفتن باعث بیماری شود که همان مسئله اول میشود و روزه بر ایشان واجب نیست، اما اگر موجب بیماری نشود ولی تحمل تشنگی و گرسنگی برای آنها بسیار سخت باشد، میبایست با نیت “قربة الی الله” تا جاییکه میتوانند از مفطرات پرهیز کنند و هروقت تحمل گرسنگی یا تشنگی سخت شد، به قدر ضرورت غذا یا نوشیدنی بخورند.
البته اگر تا پیش از ماه مبارک سال بعد توان قضای روزه را پیدا کردند – مثلا در روزهای کوتاه زمستان – لازم است روزه را قضا کنند.
همچنین اگر بتوانند با راه های معمول مثل خوردن غذای مقوی در سحر و زیاد استراحت کردن روزه بگیرند، واجب است روزه بگیرند.
تذکر‼️
این مسائل بر اساس فتاوای آیة الله سیستانی است و در برخی مسائل نظر دیگر فقها متفاوت است.
#احکام #روزه #ماه_مبارک_رمضان
3️⃣ کسی که بیماری ندارد، توان روزه هم دارد، ولی تشنگی یا گرسنگی به او فشار آورده، یا مجبور است برای تامین هزینه های زندگی کار کند و به همین دلیل توان روزه گرفتن باعث تشنگی یا گرسنگی شدید او میشود.
در این حالت شخص در روزه ماه مبارک رمضان میتواند – بنابر احتیاط واجب – فقط به قدر رفع تشنگی یا گرسنگی چیزی میل کند و در بقیه روز هم از انجام سایر مفطرات روزه اجتناب کند، و لازم است بعدا قضای آن روز را بگیرد.
پس در این مسئله روزه شخص باطل میشود و تکلیف روزه بر گردن او باقیست و باید بعدا آن را قضا کند، ولی نمیتواند بنابراحتیاط واجب بیشتر از مقدار رفع گرسنگی یا تشنگی بخورد یا سایر مفطرات را انجام دهد.
4️⃣ اگر روزه، بر جان فردی که می‌خواهد روزه بگیرد ضرری ندارد، توان تحمل تشنگی و گرسنگی را هم دارد اما می‌ترسد ضرر قابل توجّهی به آبرو یا مالش برسد و برای پیشگیری از آن، راه معقولی جز ترک روزه و افطار آن نداشته باشد، و یا اینکه در تقیه باشد، در این موارد روزه بر او واجب نیست و تنها میبایست روزه را بعدا قضا کند.
5️⃣ زن شیردهی که به علّت شیر دادن، روزه گرفتن برای خودش یا نوزاد شیرخوار ضرر دارد. در این صورت واجب است برای هر روزه یک مُد طعام فدیه بدهد و بعد هم روزه را قضا کند.
البته این مجوز روزه نگرفتن در صورتی است که هیچ راهی برای غذا دادن یا شیر دادن بچه نباشد، و الا اگر امکان سیر کردن بچه با غذای دیگر یا حتی شیرخشک باشد، بنابر احتیاط واجب نمیتواند روزه را ترک کند، هرچند چون این مسئله بنابر احتیاط واجب است میشود به فتوای مجتهد دیگری رجوع کرد که در این حالت هم اجازه میدهد زن شیرده روزه نگیرد.
تذکر‼️
این مسائل بر اساس فتاوای آیة الله سیستانی است و در برخی مسائل نظر دیگر فقها متفاوت است.
#احکام #روزه #ماه_مبارک_رمضان
ثبت دیدگاه