بسم الله الرحمن الرحیم 

خلاصه خطبه ۲۳۴ : 

از کتاب فیض الاسلام ۲۲۵ :

از امیر المومنین صلوات الله علیه سوال کردند.

علت تفاوت مردم در اخلاق و رفتار ، در قدو قامت ، با وجود یک پدر و مادر ثابت چیست ؟

فرمود: 

• عامل اساسی و تفاوت مردم در جسم و روح عناصر تشکیل دهنده و ریشهٔ انسان که از خاک است باعث می شود طبایع مختلف و ویژگی متفاوت بوجود آید.

انمافَرقَ بینَهم مَبادِئُ طینِهِم 

چون از عناصر مختلف تشکیل شدند، ویژگی مختلفی هم خواهند داشت.

• گروهی از مردم از خاک شوره زار، گروهی از خاک شیرین ، زمین ناهموار سنگلاخ ،و عده ای از زمین هموار و نرم ،و از آنجهت که طینت انسان از جای مختلف خاک گرفته شده ویژگی جسمانی و روحانی با هم متفاوت است.

کانوا فِلقَةً مِن سَبَخِ ارضٕ و عَذبِها

نکته اول:

آنچه که مسلم است جسم و روح بر روی هم تاثیر متقابل دارند.

این تاثیرات نسبی و بمعنای جبر نیست.

« کوتاه قد خوش فکر است»

اصل مسلم اینست که طبیعت ، فضای زندگی ،محیط ، خانواده ،بر روی شخص تاثیر دارد ولی هیچکدام تاثیر تام نیست.

شاید یکی از عوامل باشد ،اما عوامل متعدد دیگر ی هم هست که همه را باید در کنار هم دید. هر کدام نسبی ست.

ولی انسان با ارادهٔ خود می تواند بر همه اینها و خانواده فائق شود.

نکته دوم : 

اینکه انسانها از خاک مختلف تشکیل شدند،آدم از خاک بوده و بقیه نسل از نطفه بوده چیزی بنام خاک در اونیست.

اما حضرت می فرماید بطور کلی در تمام عصرها این خاک تاثیر دارد.

خاک شور و شیرین ،خاک سخت و نرم ، چگونه به خاک نسبت داده می شود؟

تمام حقیقت انسان و زندگی مادی وابستهٔ به خاک است .هر غذایی با واسطه یا بی واسطه از خاک روییده لذا  در جسم و روح تاثیر دارد، ولو اینکه از نطفه خلق شده باشد.

همان نطفه از خاک و غذای همهٔ دوران از کودکی تا پیری از خاک گرفته شده است.

• هر آنچه که انسانها خاک و سرشت آنها نزدیکتر و شبیه تر باشد ،با هم بیشتر ارتباط و علاقه دارند.

 *فهم علیٰ حَسَبِ قربِ اَرضِهم یَتَقارَبون* 

هرچه این خاک و سرزمین بهم نزدیکتر باشد روح و سرشت بهم شبیه تر و قرب بیشتر است.

• وهر چه سرزمین وخاک از هم دورتر باشد تفاوتشان با هم بیشتر است.

 *وعلیٰ قدرِ اِختلافِها یَتَفاوَتون* 

انسانهای نیمکره شرقی ، غربی یا شمالی ، خلق و خو و اخلاق بهم سازگارتر است.

 چند نمونه : 

• خوش منظر و زیبا رو ناقص العقل است.

 *فَتامُ الرَواءِ ناقصُ العقل*  

این جمله بصورت تام نیست.

یکی از عوامل که موجب نقص عقل می شود.زیبا رویی ست.

رابطه ایست بین زیبایی و کم بودن عقل ،ولی عده ای  ارادهٔ آنها غالب می شود،هم زیبایند و هم عقل را در نهایت استفاده می کنند.

•  نوعاً  قد بلند همتشان کوتاه است.

 *و مادَّ القامَّه کثیرَ الهِمة* 

تاثیر آن بر روح ، آن همت مردانه و بلند را ندارند.

• انسانهای درستکار و ذکی الاعمال صورت زیبایی ندارند.

 *_و زاکیِ العمَلِ قَبیحُ المَنظر_* 

• انسان قد کوتاه خوش بین و خوش فکر است.

 *وقریبُ القَعرِ  بعیدُ السَبَر* 

آینده نگر است بیشتر نوع آوری دارد.

 • انسان با طبیعت پاک و معروف اخلاق ناپسند دارد.

 *و معروفُ الضریبَةِ مُنکرُ الجَلیبه* 

از درون طبیعت پاک باشد از بیرون و اطراف چون پذیرش بالایی دارد به خلاف و ناپسند میل پیدا میکند.

یعنی انسان متقی ساده لوح ، زود باورند.

هرکس هر حرفی میزند روی او تاثیر میگذارد و انحراف دیگران را جلب میکند.

• آنهایی که قلب حیران و سرگردان دارند ذهن متمرکز نیست و افکار پراکنده دارند.

 *و تائِهُ القلبِ متفرقُ اللُبِّ* 

هر چه قلب آشفته تر باشد بر فکر و روح تاثیر می گذارد و ذهن متمرکز نمی شود.

• کسانی که زبان آزاد و سخنوری دارند ،قلب آنها محکم است و قوت قلب دارند.

طَلیقُ اللسانِ حدیدُ الجَنانِ

قلب لرزان بر روی کلام هم تاثیر می گذارد.

اللهم اجعل الیقین فی قلبنا