شرح خطبه 206 نهج البلاغه
موضوع: دشنام دادن ممنوع+همیشه در کنار انتقاد،پیشنهاد بدهید+ناسزا به بت ها کار اشتباهی است+شیطان را دشنام ندهید+بی مِهری مردم باامیر المومنین+سبُ به علی ابن ابی طالب در منبرهای اموی
بسم الله الرحمن الرحیم
خلاصه خطبه ۲۰۶ :
از کتاب فیض الاسلام ۱۹۸:
امیرالمومنین صلوات الله علیه در این خطبه به یک مشکل اجتماعی فحاشی و بد زبانی اشاره کرده و یا ران خود را بر حذر می دارند.
در جریان جنگ صفین معاویه آب را بر لشکریان حضرت بست و هر عمل غیر اخلاقی را انجام می داد.
بعضی از یاران عصبانی شده ناسزا گفتند.
حضرت از اینکار بازداشت و در قبال منع، پیشنهادی مطرح کرد.
– من اکراه دارم از اینکه شما اهل سب و نا سزا گویی باشید.
« انیٖ اُکرِهُ لکم اَن تکونوا سَبابین»
لعن کردن معنای دور بودن از رحمت الهی ست اما سب حرف رکیک زدن است.
– بجای ناسزا گفتن ، اعمال زشت ، حال و شرایط لشکریان و ظلم معاویه را بیان کنید.
« ولکنَکم لو وصَفتُم اعمالَهُم »
این گفتار صحیح تری هست تابه فحاشی.
بیان کار اشتباه، خود مخاطب میفهمد این خطا بود.
– ذکر عمل خطای آنها در گفتار بهتر از ناسزاست. حجت وعذر آن بلیغ‌تر هست.
«کانَ اَصوبَ فی القول و اَبلغَ فی العُذر »
با اینکار حجت تمام است حتی اگر انتخاب نکنند.
« ولا تَسبُو الذین یدعونَ من دون الله فَیَسُبواللهَ عَدواً بغیرِ علمٕ انعام -۱۰۸ »
به مسلمان منحرف و به بتهای مشرکین دشنام ندهید که آنها در عوض به خدای شما ناسزا می گویند.
اینکار را مپسندید که به خدا و رسول توهین کنند.
– بجای ناسزا پیشنهاد اینست که دعا کنیددر حق کسانی که روبروی شما ایستادند.
« اللهم احْقِن دماءَنا و دماءَهم »
خدایا خون ما و خون آنها را حفظ کن ، چون همه مسلمانیم.
گرچه عده ای منافق صفت پیش رفتند ولی قاطبه مسلمانند.
– خدایا کاری کن آتش جنگ خاموش شود بشرطی که مشکل بین ما و عامل بوجود آمدن صفین از بین برود.
« واَصلِح ذاتَ بینِنا و بینَهم »
– خدایا از گمراهی و ضلالتی که دارند هدایت و راه درست را معرفی کن.
« واُهدِهِم مِن ضلالَتهِم »
– بسیاری از اینها حق را نشناختند ، نه اینکه بخواهند با حق مبارزه کنند.
« حتی یَعرِفَ الحقَ مَن جَهِلَه »
معاویه شرایطی بوجود آورد که فکر میکنند معاویه به حق و علی باطل است
غرض ما هدایت است نه خونریزی در وسط جنک هم فرمود آمدیم که هدایت کنیم عده ای جهل به حق دارند و نشناختند.
– نگذاشتند آنها حق را بفهمند دعا کنیم که آنها برگردند.
« ویَرعَویٖ عنِ الغیِ و العدوان »
دعا میکنم از مسیر جهل و عدوان برگردند آنهایی که به مبارزهٔ با علی حریصند.
والعدوانِ مَن لَهِجُ بهِ »
حرص آنها از روی جهل است ،چون نمی شناسند.
اگر بشناسند بر می گردند همانطور که در صفین عده ای بر گشتند.
روایت نبوی : هیچگاه مومن ، مسلمان ، انسان عادی ولو مشرک را سب نکنید با اینکار دشمن تراشی می کنید. بجای مؤ لفة القلوب چرا اهل دفع باشید.
از این بالاتر شیطان راهم ناسزا نگویید ،بلکه از کید ومکر او بخدا پناه ببرید
در نهج البلاغه‌به معاویه هم شیطان اطلاق شده،
چه شیطان انسی که معاویه است و چه شیطان جنی حرف رکیک نزتید چه رسد به خانواده و مسلمان.
روایت نبوی : به اشیا ، باد ، باران ، روزگار ، سیل گاهی ضرر رسانی دارند ناسزا نگویید. تند باد می وزد او مامور الهی ست ، از جانب خداست.
اگر چنین کنید به دهر و شب و روز فحاشی کنید برشما گناه نوشته می شود.و ناسزا به خود شما بر میگردد.« أن تَرجعَ علیکم »
این حرف درون شما را آلوده میکندو تجسم شما میشود همان ناسزایی که گفتید.
از روایات استفاده می شود که که اهل بیت علیهم السلام برای تادیب و حسن خلق ما ،این روایات را بیان فرمودند.
گرچه حقایقی در عالم است که با چشم سر دیدنی نیست ، حقیقت برگشت ناسزا به خود هست .ولی با چشم سر دیده نمی شود.
در خطبه ۵۷ در مورد سب کردن خود حضرت فرمود:
بعد از من کسی بر شما حکومت خواهد کرد با چنین اوصافی….
ومکتبی که حتی ناسزا گویی به اشیا را منع کرده ، به دست این شخص ( معاویه) خواهد افتاد.
شما را مجبور خواهد کرد دو کار انجام دهید.
۱- علی را دشنام دهید
۲- از علی برائت بجویید.
معاویه امر کرد طوری نیست مرا سب کنید تا جانتان آزاد شود.من سپر بلای شما می شوم . شیعیان و محبین اذیت نشوند.
قدر و منزلت علی با این حرفها کم نمی شود.
روز بروز بر مقام علی افزوده می شود و برای شما هم راه نجات است.
اما از علی اعلام برائت نکنید ، از ولایت علی خارج نشوید
نگویید علی امام من نیست.
اللهم اهدنا الی سواء السبیل
ثبت دیدگاه