✍?دلیل عقلی و دلیل عقلایی

✅ «اصل یا دلیل عقلانی» با «دلیل یا اصل عقلایی» تفاوت‌هایی دارد، هر چند ممکن است گاهی با مسامحه به جای یکدیگر به کار روند.

به نظر می‌رسد منشأ اصلی تفاوت عقل و عقلا همان چیزی است که حکیمان گفته‌اند که انسان از دو نیروی عقل نظری و عقل عملی بهره‌مند است و حوزه فعالیت عقل نظری در بود و نبود است و میدان کار عقل عملی در باید و نباید.

✅ اما دلیل عقلایی دلیلی است که سند اصلی آن اجتماع و اتفاق نظر عقلا و مردم است. حکیمان از اجتماع و اتفاق نظر عقلا به «آراء محموده» یاد می‌کنند و بر این باورند اساسی‌ترین سند عقل عملی در زیبا یا زشت خواندن اعمال و کارها (تحسین و تقبیح)  آراء محموده است.

به بیان دیگر، دلایل عقلایی اموری هستند که عمده پشتوانه آن بنا عملی مردم در زندگی فردی و اجتماعی است.

✅ اساسی‌ترین پشتیبان دلیل عقلی مسئله استحاله اجتماع یا ارتفاع نقیضین است. به عبارت دیگر، دلیل عقلی به دلیلی گفته می‌شود که اگر آن‌را نپذیریم مستلزم اجتماع یا ارتفاع نقیضین گردد. بنابراین در صورتی دلیلی را عقلی یا عقلانی می‌نامیم که نپذیرفتن آن سر از اجتماع یا ارتفاع نقیضین در بیاورد.[2] بیشترین کاربرد دلیل عقلی در فلسفه و منطق است.

? حسین کافتری 

? موسسه پژوهشی معالم

✳️ «زیر نظر حوزه علمیه بقیت الله عج قم تحت اشراف حضرت آیت الله ناصری دامت برکاته»

?پیام رسانهای ایتا و تلگرام و واتساپ

@maalemqom

https://chat.whatsapp.com/GBccMtJ8NOJG7YKFIPWQz7