چند نکته در مورد قرض
1️⃣ قرض دادن از مستحبات موکدی است که در روایات برای آن فضیلتهای بسیاری شمرده شده و طبق برخی روایات از صدقه دادن هم افضل دانسته شده چرا که ثواب آنچه که صدقه داده میشود ده برابری است و ثواب آنچه قرض داده میشود هجده برابر محسوب میشود.
همچنین در برخی روایات آمده که برای کسی که بخاطر خدا به مومنی قرض دهد مادامی که قرضش ادا نشده ثواب صدقه دهنده نوشته میشود.
2️⃣ در قرض دادن صیغه خواندن لازم نیست و نیت کافیست.
3️⃣ اگر برای بازپرداخت قرض زمانی را معین نکرده باشند یا زمان معین شده رسیده باشد، هر وقت طلبکار درخواست کرد، واجب است بدهکار در صورت توانایی قرض را فورا بازگرداند. ولی اگر به درخواست بدهکار یا هردو نفر، زمانی برای پرداخت تعیین کرده باشند، پیش از آن لازم نیست بدهی را بدهد هرچند طلبکار درخواست کند.
4️⃣ در طرف دیگر هم هروقت بدهکار قصد پس دادن قرض را داشته باشد، طلبکار باید قبول کند، مگر آنکه برای بازپرداخت بدهی زمانی را معین کرده باشند که در این صورت طلبکار میتواند تا آن زمان از دریافت بدهی خودداری کند.
5️⃣ اگر بدهکار غیر از خانه‌ای که در آن نشسته است، و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آنها با ملاحظه شأن و موقعیت اجتماعی او احتیاج دارد و بدون آنها در زحمت میافتد، چیزی نداشته باشد، طلبکار نمیتواند طلب خود را از او مطالبه نماید، بلکه باید صبر کند تا بتواند بدهی خود را بدهد.
#احکام #قرض
6️⃣ مهمترین مسئله در قرض این است که این عمل مستحب به ربا که گناه کبیره است منجر نشود.
⚠️ بصورت کلی ربا در قرض در جایی اتفاق می افتد که طلبکار علاوه بر دریافت طلب خود، دریافت”نفعی” اضافه تر را هم “شرط” کند.
این مسئله یک مثال سرراست دارد: طلبکار شرط کند که بدهکار در هنگام پرداخت بدهی، میبایست چیزی اضافه بدهد، مثلا اگر مبلغی را قرض داده شرط کند بدهکار در هنگام پرداخت بدهی، مبلغی اضافه یا چیزی در کنار اصل بدهی، اضافه بدهد.
⭕️ ولی گاهی این ربا به چشم نمی آید، مثلا کسی قرضی بدهد که منفعتی غیر مادی به دست بیاورد، مثل اینکه به صندوق خانوادگی قرض الحسنه قرض بدهد که بعدا بتواند وام بگیرد، یا به صاحبخانه قرض بدهد که به ازای این قرض، صاحبخانه اجاره کمتری بگیرد.
این مسئله به نیت شخص برمیگردد و برای همین در مثال اول اگر شخص واقعا بخاطر کمک به دیگران پولی را صندوق بگذارد و بعد هم از حق وام آن استفاده کند مشکلی نیست. شاید یک راه راحت برای فهمیدن نیت هم این باشد که با خودش حساب کند که اگر وامی در کار نبود هم در این صندوق شرکت میکرد یا خیر؟
⭕️ همچنین یکی از موارد مهم ربا، جاییست که قرض دهنده انجام کاری را شرط کند، مثلا طلا قرض بدهد و شرط کند که بدهکار در هنگام پس دادن، با آن طلا چیزی ساخته باشد.
✅ پس ملاک کلی در اینکه عمل بسیار مستحب قرض به گناه کبیره ربا نیفتد این است که قرض دهنده هیچ نفع و سودی زیاده بر اصل آنچه قرض داده را برای بازپرداخت طلب خود شرط نکند.
7️⃣ ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است، ولی خود قرض صحیح است، و کسی که قرض ربایی گرفته است، مالک میشود، ولی قرض دهنده مالک زیادتی که میگیرد نمیشود، و تصرف او در آن حرام است.
8️⃣ از طرف دیگر از مستحبات پس دادن قرض اینست که بدهکار، مقداری اضافه بر بدهی خود را پرداخت کند، و چون این مقدار اضافه از طرف طلبکار شرط نشده بود، ربا نیست، بلکه پرداختن آن مستحب است.
9️⃣ اگر کسی اسکناس قرض بدهد زیادتر گرفتن جایز نیست هرچند مقدار بدهی با توجه به گرانی قیمتها کم ارزش شده است، ولی بنظر آیت الله سیستانی اگر بخاطر تورم و مانند آن ارزش مقدار قرض به حد زیادی پایین بیاید احتیاط واجب آن است که بدهکار با طلبکار مصالحه کند و بنا بر احتیاط واجب نمیتواند صرفا اصل پول کم ارزش شده را پرداخت کند.
تفصیل مسائل قرض به نظر آیت الله سیستانی را از اینجا (https://www.sistani.org/persian/book/50/97/) بخوانید.
#احکام #قرض #ربا
ثبت دیدگاه