تحلیل ادبی آیه وضو و تاثیر آن بر استنباط فقهی
حوزه علمیه حضرت بقیه الله عج – قم
استاد راهنما
استاد علیرضا کلاهدوزان
پژوهشگر
? علی پریزاد پایه سوم ?
طلبه سال سوم حوزه علمیه قم
سال تحصیلی ۱۴۰۰/ ۱۴۰۱
بسم الله الرحمن الرحیم
⭕️واژه ید و مرفق در قاموس قرآن
واژه ید: حد ید از سر انگشتان است تا شانه و غیر آن با قرینه فهمیده می شود مثل(فاغلسلوا وجوبهم و ایدیکم الی المرافق) که به قرینه الی المرافق معلوم می شود مراد از ایدیکم تا آرنج است و مثل (و السارق و السارقه فقطعوا ایدیهما) که به وسیله روایات معلوم می شود مراد از ایدی چهار انگشت است که از دزد بریده می شود.
و مثل( فتیمموا صعیدا طیبا فامسحوا بوجوهکم و ایدیکم منه) که مراد از ید در تیمم از مچ تا سر انگشتان است.
⭕️واژه ید و مرفق در قاموس قرآن
واژه مرفق: مرافق جمع مرفق جمع آرنج است که در لغت عرب آنرا مجمع ساعد و بازو گفته اند(الی المرافق) قید است برای ایدیکم نه برای فاغسلوا و به عبارت دیگر حد مقصود است نه غسل دست در اطلاق عرب مصادیق گوناگون دارد یک دفعه مراد از آن چهار انگشت دست مثل (والسارق و السارقه فاقطعوا ایدیهما)
یک دفعه مراد از آن از مچ به پایین است نحو (فتیمموا صعیدا طیبا فامسحوا بوجوهکم و ایدیکم)
یک دفعه مراد از آن تا آرنج است مثل آیه (ما نحن فی) و یک دفعه مراد از آن از سر انگشتان است تا شانه چنانکه در اقرب الموارد گفته است.
⭕️واژه کعبین در قاموس قرآن و معجم الوسیط
✅کعبین در قاموس قرآن: کعبین نزد امامیه عبارتند از دو استخوان روی پا ولی جمهور مفسران و فقهاء گفتند مراد دو استخوان ساق ها است و یعنی دو قوزک ساق ها که در انتهای استخوان ساق و در مفصل ساق و پا هستند.
✅کعبین در معجم الوسیط: کل مفصل من العظام و العظم الناتی عند ملتقی الالساق والقدم وفی کل قدم کعبان عن یمنتها و عن یسرتها والعامه تسمی العقب کعبا و من القصب والقنا العقده بین الانبوبتین کعوب و کعاب و فص النرد ویقال رجل العالی الکعب یوصف بالشرف والظفر.
⭕️ صفحه ۸۱ و صفحه ۲۸۷ مغنی الاریب
?صفحه ۸۱: یکی از معانی باء، تبعیض است و گفته شده باء در آیه شریفه (وامسحوا برءوسکم و ارجلکم الی الکعبین) بر همین معنی تبعیض دلالت دارد یعنی سر و پاهارا تا برآمدگی پا مسح کنید. باء در برءوسکم بر تبعیض دلالت دارد چه آنکه هنگام وضو تنها قسمتی از سر مسح شود.
?صفحه ۲۸۷: یکی از اقسام عطف ، عطف بر محل است مثل (وامسحوا برءوسکم و ارجلکم الی الکعبین) و مثل (لیس زید بقائم و لا قائدا) در این مثال قائدا عطف بر محل قایم است چه آنکه قائم خبر لیس محسوب می گردد که محلا منصوب است.
ثبت دیدگاه